Postępujące zmiany klimatyczne i wynikający z nich zwrot ku proekologicznym praktykom wymuszają transformacje w różnych sektorach gospodarki. Jednym z nich jest rolnictwo, w którym dąży się przede wszystkim do ograniczenia stosowania pestycydów, czyli środków ochrony roślin. Sprawy związane ze stosowaniem pestycydów w UE są regulowane przez Europejski Zielony Ład, Wspólną Politykę Rolną, Krajowe Plany Strategiczne oraz dyrektywy o zrównoważonym stosowaniu pestycydów (SUD). Różnych dokumentów, planów i strategii jest więc całkiem sporo, ale wynika z nich jeden główny kierunek: pestycydów ma się używać mniej. Jak więc chronić uprawy i zadbać o plonowanie roślin?

Szkodliwy wpływ pestycydów na środowisko

Pestycydy to substancje chemiczne używane w rolnictwie do zwalczania szkodników i chorób, które mogą zniszczyć plony i zmniejszyć wydajność upraw. Jednak ich stosowanie ma także wiele negatywnych skutków dla zdrowia ludzi, zwierząt i środowiska.

Często zdarza się, że pestycydy zabijają nie tylko szkodniki, do których zwalczania są przeznaczone, ale także pożyteczne owady, takie jak pszczoły. W efekcie szkodzą całemu środowisku i zmniejszają różnorodność biologiczną. Poza tym mogą zabijać mikroorganizmy, które pełnią szereg ważnych funkcji w glebie. Gleba staje się słabsza, jej jakość spada, a przez to trudniej jest dbać o potencjał plonotwórczy upraw. Niektóre pestycydy charakteryzują się dużą trwałością, przez co mogą się utrzymywać w glebie przez długi czas. Zanieczyszczają także wodę i powietrze.

Oprócz tego pestycydy wpływają na zdrowie ludzi i mogą prowadzić do poważnych chorób, takich jak choroby nowotworowe, zaburzenia hormonalne czy problemy z układem nerwowym. Dlatego wielu naukowców, klimatologów i polityków uważa, że należy znacząco ograniczyć stosowanie pestycydów.

Europejski Zielony Ład i pestycydy

Europejki Zielony Ład to program, którego nadrzędnym celem jest osiągnięcie neutralności klimatycznej w Europie. W ramach EZŁ wprowadza się zmiany w wielu różnych sektorach gospodarki. Jeśli chodzi o rolnictwo, to Komisja Europejska postuluje radykalne zmiany: chce redukcji stosowania chemicznych środków ochrony roślin aż o 50% do 2030 roku.

W marcu odbyło się posiedzenie grupy Copa-Cogeca. Omawiano na nim założenia dyrektywy na rzecz zrównoważonego stosowania pestycydów (SUD). Co ustalono? M.in. to, że krajowa redukcja stosowania środków ochrony roślin musi wynosić minimum 25%. Chociaż początkowo rozporządzenie nie weszło w życie, to projekt jest ponownie rozważany. Jego nowa wersja ma się ukazać 22 czerwca. Jednak już teraz można znaleźć nieoficjalne informacje, że redukcja stosowania pestycydów będzie wynosiła niewspomniane wcześniej 25%, ale aż 40%! Zmiana ta ma obowiązywać wszystkie państwa członkowskie Unii Europejskiej.

Jak dbać o uprawy bez pestycydów?

Sposoby na zmniejszenie użycia pestycydów

• Dobór odporniejszych odmian roślin.
• Stosowanie metod biologicznych, np. wykorzystanie drapieżników naturalnie występujących w środowisku, które mogą zwalczać szkodniki.
• Używanie agrotechnik zwiększających zdrowotność roślin, takich jak właściwe nawożenie i pielęgnacja, aby wzmocnić rośliny i pomóc im zwalczać choroby.

• Wprowadzenie systemów uprawy wieloletniej i zwiększenie rotacji upraw, czyli zmiany gatunków roślin w kolejnych sezonach. Dzięki temu, szkodniki, które zazwyczaj atakują określone gatunki roślin, nie będą miały okazji do przetrwania i rozmnażania się.
• Prowadzenie monitoringu szkodników i chorób roślin, aby zidentyfikować problemy, jak najszybciej i błyskawicznie podjąć odpowiednie kroki.
• Wzmacnianie naturalnej odporności roślin poprzez wykorzystanie kwasów humusowych.

Kwasy humusowe receptą na ograniczone stosowanie pestycydów

Kwasy humusowe to naturalne substancje, które oddziałują na glebę. Poprawiają jej strukturę, zwiększają retencję wody oraz dostępność składników mineralnych dla roślin. Dzięki temu uprawy lepiej się rozwijają i dają większe plony, a dodatkowo są bardziej odporne na czynniki stresowe. Pamiętaj, że substancje humusowe same w sobie nie są środkiem ochrony roślin. Nie zabijają szkodników i nie leczą chorób. Jednak w znaczący sposób podnoszą naturalny wigor roślin, dzięki czemu te są lepiej przygotowane na odparcie ataków patogenów. W przypadku stosunkowo niedużego nagromadzenia czynników stresowych kwasy humusowe są wystarczające, aby pomóc uprawom przetrwać.

Co ważne, kwasy humusowe są bezpieczne dla środowiska i można z nich korzystać w rolnictwie ekologicznym. Nie zastąpią pestycydów, ale dla rolników mierzących się z wprowadzanymi ograniczeniami są istnym zbawieniem.