Uprawa chmielu i kwasy humusowe. Czy to dobre połączenie?
Dziś Międzynarodowy Dzień Piwa, a to doskonała okazja, aby napisać o uprawie chmielu. Tym bardziej że w Polsce jest to popularna roślina. Zbiory sięgają 2500 ton niemalże każdego roku, a w niektórych latach, w zależności od warunków pogodowych, przebijają 3000 ton. Stawia to nasz kraj w światowej czołówce producentów chmielu. A warto pamiętać, że odpowiednio pielęgnowana plantacja to nie tylko obfite zbiory i duże zyski, ale także otoczenie pięknych roślin. Uprawa chmielu w Polsce – jak dbać o plantację? Czy kwasy humusowe w uprawie chmielu to dobry pomysł?
Stanowisko, czyli jakie warunki do uprawy chmielu?
Odpowiednie stanowisko to podstawowa rzecz, o którą trzeba zadbać w uprawie każdej roślinie. Nie inaczej jest w przypadku chmielu. Chmiel rosnący w dogodnych warunkach będzie lepiej plonował, a także stanie się bardziej odporny na czynniki stresowe, takie jak porażenie chorobami. Jakie więc są preferencje chmielu?
Przede wszystkim chmiel wymaga gleb głębokich, o dobrych stosunkach wodno-powietrznych. W takich warunkach system korzeniowy lepiej się rozwija, a dodatkowo ułatwione są zabiegi agrotechniczne z użyciem ciężkiego sprzętu. Z kolei niekorzystne w uprawie chmielu są gleby podmokłe i zbite, które łatwo ulegają zaskorupianiu. Ważny jest również odczyn gleby, który powinien być obojętny (pH ok. 6,5).
Należy pamiętać, że plantacja chmielu jest specyficzna, ponieważ gleba jest pozbawiona okrywy roślinnej przez większą część wegetacji roślin. A to oznacza, że procesy erozyjne są bardziej niebezpieczne. Woda i wiatr mogą powodować ubytki wierzchniej warstwy gleby. Dlatego dobrze jest, aby plantacja nie była zlokalizowana na skłonach przekraczających 2%. Pozwoli to ograniczyć erozję.
Tyle o glebie, a co z warunkami świetlnymi? Chmiel potrzebuje dużo światła, aby rozwinąć kwiatostany i szyszki. W cieniu rośliny rosną wolniej, a rozwój kwiatostanów jest ograniczony – w skrajnych przypadkach nawet do zera. Co więcej, pozbawione światła rośliny są bardziej narażone na czynniki stresowe, takie jak choroby i szkodniki.
Zatem najważniejsze dla plantacji chmielu są dostęp do światła oraz wysokiej jakości, żyzna gleba.
Przygotowanie gleby do uprawy chmielu
Jeszcze zanim rozpoczniesz sadzenie roślin, powinieneś zadbać o jakość gleby, czyli poprawić jej strukturę, wzbogacić w materię organiczną oraz zapewnić dostęp do składników mineralnych. Jest na to kilka sposobów:
- Uprawa przedplonu przeznaczonego na przeoranie. Dobrą rośliną na przedplon jest np. bobik, który stosunkowo szybko wykształca masę zieloną. Ponadto rośliny bobowate wykształcają na korzeniach brodawki, w których żyją cenne bakterie (tzw. bakterie brodawkowe). Mikroorganizmy te wiążą azot z atmosfery, tym samym zwiększając ilość tego pierwiastka w glebie. Zatem uprawa roślin bobowatych na przedplonie pozwala wzbogacić glebę w minerały oraz materię organiczną.
- Nawożenie obornikiem (w dawce ok. 50-100 t/ha). Obornik to najbardziej wartościowy nawóz organiczny. Dostarcza niezbędnych składników odżywczych, przyspiesza powstawanie próchnicy glebowej, a także zwiększa pojemność sorpcyjną gleby. Dzięki temu stwarza dogodne warunki rozwoju dla chmielu.
- Nawożenie mineralne. Użycie nawozów mineralnych powinno być poprzedzone analizą gleby, która pomoże określić dawkowanie. Należy pamiętać, że w przypadku nawożenia mineralnego stosunkowo łatwo o przenawożenie, które może przynieść konsekwencje równie opłakane, co niedobór składników mineralnych. Dodatkowo w glebie niskiej jakości, o niewłaściwym pH i zaniedbanej strukturze, składniki mineralne są gorzej przyswajalne, a zatem efektywność nawozów spada.
- Kwasy humusowe. Kwasy humusowe to naturalne substancje będące głównym składnikiem próchnicy glebowej. Można je także pozyskiwać z węgla brunatnego i tworzyć z nich nowoczesne stymulatory wzrostu roślin, takie jak FLORAHUMUS. Mają kompleksowy wpływ na właściwości gleby, zwiększając jej żyzność. Przyjrzyjmy się im bliżej.
Kwasy humusowe w uprawie chmielu
Kwasy humusowe (wśród nich kwasy huminowe i fulwowe) wpływają na właściwości fizyczne, chemiczne i biologiczne gleby. Poprawiają jej strukturę, stosunki wodno-powietrzne oraz retencję wody. Dzięki temu gleba efektywniej zatrzymuje wilgoć, a woda dłużej pozostaje w strefie korzeniowej. Co więcej, kwasy humusowe poprawiają rozwój systemów korzeniowych, które stają się większe i mocniejsze. W efekcie korzenie sprawniej pobierają wodę, a wraz z nią niezbędne składniki mineralne.
To nie wszystko! Substancje humusowe wpływają również na aktywność pożytecznych mikroorganizmów. Stwarzają dogodne warunki do ich rozwoju, a trzeba pamiętać, że mikroorganizmy są niezbędne, aby gleba była wysokiej jakości.
Trzeba mieć na uwadze, że kwasy humusowe same w sobie nie dostarczają składników mineralnych. Jednak ich kompleksowy wpływ na jakość i żyzność gleby sprawia, że rośliny efektywniej pobierają mikro i makroelementy dostępne w glebie lub dostarczone wraz z nawozami. Dlatego doskonale sprawdzają się zarówno stosowane samodzielnie, jak i jako dodatek do tradycyjnych nawozów. Mają wszechstronne właściwości i rolnicy wykorzystują je m.in. w uprawach rzepaku, pszenicy, kukurydzy, pomidorów czy winorośli. Świetnie sprawdzą się także w plantacjach chmielu. Udowodnili to nawet czescy naukowcy, którzy podczas czteroletnich doświadczeń stosowali na chmielu preparaty zawierające kwasy huminowe i fulwowe. Zaobserwowali, że w stosunku do kontroli plantacje potraktowane kwasami humusowymi cechowały się większą ilością chlorofilu w liściach (nawet o 10%) i lepszymi plonami (o ok. 0,4 t/ha), a szyszki zawierały więcej alfa-kwasów. Ma to duże znaczenie dla przemysłu piwowarskiego, ponieważ ilość alfa-kwasów określa stopień nachmielenia piwa. A więc kwasy huminowe i fulwowe poprawiły ilość i jakość plonów chmielu*.
Zbiór i wykorzystanie chmielu
Terminy zbiorów chmielu są uzależniony od uprawianego gatunku. Np. chmiele Marynka i Magnum zbiera się w połowie września, Hallertau Tradition pod koniec sierpnia, a Magnat we wrześniu. Dostępnych odmian, które nadają się do uprawy w polskim klimacie, jest wiele. Dlatego termin zabiegów trzeba zawsze dostosować do uprawianego gatunku.
Chmiel ma wiele zastosowań. Oczywiście na pierwszy plan wysuwa się branża browarnicza, w której szyszki wykorzystuje się w produkcji piwa. To jednak nie koniec zalet chmielu. Stosuje się go również w branżach farmaceutycznych oraz kosmetycznej. Znajdziesz go w szamponach, kremach czy balsamach, a także w syropach oraz różnego rodzaju suplementach diety. Jest to więc roślina o dużym potencjale, a to oznacza, że i jej wartość jest duża. Rolników powinien cieszyć fakt, że ceny chmielu w ostatnich latach sukcesywnie rosną.
Chmielowe królestwo
Uprawa chmielu jest trudna i wymagająca. To roślina o dużych potrzebach, a efekty uprawy są uzależnione od klimatu i jakości gleby. Jednak potencjalne zyski są duże, ze względu na szerokie zastosowania chmielu oraz popularność branży browarniczej. Warto zatem rozważyć uprawę, jednak aby zapewnić sobie obfite plony, należy zadbać o glebę. Tym bardziej że intensywne zabiegi agrotechniczne, procesy erozyjne i zmiany klimatyczne przykładają się do obniżenia jakości gleb uprawnych.
Z pomocą przychodzą kwasy humusowe. Oferują kompleksowe wsparcie dla gleby: poprawiają jej strukturę i zwiększają żyzność. Doskonale sprawdzają się w uprawie chmielu. Sprawdź tu:
*Procházka, P., Štranc, P., Pazderů, K., Vostřel, J., & Řehoř, J. (2018). Use of biologically active substances in hops. Plant, Soil and Environment, 64(12), 626-632.