Spada liczba gospodarstw rolnych: statystyki pokazują, że będzie jeszcze gorzej

Świat się zmienia, nie od dziś wiadomo, że wiele kwestii, które jeszcze kilkadziesiąt lat temu były pewnikiem, dzisiaj pozostają pod wielkim znakiem zapytania. Nie inaczej jest również z rolnictwem i liczbą gospodarstw, których z roku na rok jest coraz mniej.

Badania University of Colorado Boulder rzucają nowe światło na przyszłość rolnictwa

University of Colorado Boulder opublikował badania w czasopiśmie Nature Sustainability, które pokazują liczbę i wielkość gospodarstw rolnych od lat 60. XX oraz przedstawiają prognozę do 2100 roku. Z badania wynika, że świat stoi przed dramatycznym spadkiem liczby gospodarstw rolnych. Szacunki oparte na analizie danych z lat 1969-2013 w ponad 180 krajach wykazują, że do końca wieku liczba gospodarstw na świecie zmniejszy się o ponad 50 procent. Raporty jasno wskazują, że spadek gospodarstw rolnych będzie odczuwalny również w Afryce i Azji.

Badacze zwracają uwagę na istotne tendencje, z którymi musi zmierzyć się globalne rolnictwo. Aktualnie na świecie istnieje ponad 600 milionów gospodarstw rolnych, jednak prognozy wskazują, że do 2100 roku liczba ta spadnie do 270 milionów. Ostatnią dekadę obserwujemy zjawisko konsolidacji gospodarstw, zwłaszcza w Azji i Afryce, a punktem przełomowym ma być rok 2050. Do końca stulecia średnia istniejąca farma podwoi swoją wielkość.

Większe gospodarstwa, mniej rolników

Badania sugerują, że powierzchnia upraw pozostanie zbliżona, ale zostanie skoncentrowana w większych gospodarstwach. Obecnie 1/3 światowej produkcji żywności pochodzi z mniejszych gospodarstw, które zajmują 25% światowej powierzchni uprawnej. To zjawisko jest szczególnie widoczne w Azji i Afryce, gdzie gospodarstwa są rozdrobnione, a obszar gęsto zaludniony.

Zea Mehrabi, adiunkt badań środowiskowych na CU Boulder, podkreśla: „Większe gospodarstwa mają zazwyczaj mniejszą różnorodność biologiczną i więcej monokultur. Mniejsze gospodarstwa wyróżnia natomiast większa różnorodność biologiczna, jak i różnorodność upraw. To czyni je bardziej odpornymi na epidemie szkodników i wstrząsy klimatyczne”.

Dlaczego tak się dzieje?

Jednym z powodów, jak wspomina badanie, jest to, że nie ma wystarczającej liczby ludzi do pracy na roli, ponieważ ludzie przenoszą się z obszarów wiejskich do miast. Coraz więcej rolników rezygnuje również z prowadzenia najmniejszych gospodarstw. W Europie Zachodniej spadek ten można obserwować od lat.

Niebezpieczeństwa wynikające ze spadku liczby gospodarstw

Zmniejszenie liczby gospodarstw rolnych kosztem ich większej powierzchni sprawi, że rolnicy będą musieli dostarczać żywność dla większej liczby ludzi. „Obecnie mamy około 600 milionów gospodarstw rolnych, które żywią świat, a na swoich barkach dźwigają 8 miliardów ludzi” – powiedział Mehrabi. „Do końca stulecia prawdopodobnie połowa rolników będzie karmić jeszcze więcej ludzi”.

W Polsce zmiany są widoczne od lat

Zgodnie z raportem GUS z 2021 roku w Polsce jest około 1,3 mln gospodarstw rolnych, czyli mniej niż przed dekadą. Wyniki Powszechnego Spisu Rolnego również wskazuje na wzrost średniej wielkości gospodarstw.

Chociaż liczba gospodarstw rolnych maleje, obserwuje się jednocześnie wzrost udziału większych gospodarstw. W 2010 roku średnia powierzchnia gospodarstwa wynosiła 9,8 ha, podczas gdy obecnie sięgnęła 11,1 ha, co oznacza wzrost o 13 procent w ciągu ostatnich dziesięciu lat.

Zmiany w globalnym krajobrazie rolniczym są nieuniknione, jednak warto mieć świadomość zmian, które będą miały szeroki wpływ na nasze zaopatrzenie w żywność.– „Tak naprawdę to, do czego wzywam, to dalekowzroczność. Przewidywanie zmian i wprowadzanie rozwiązań, które zapewnią nam bezpieczniejszą planetę” – powiedział Mehrabi.

Źródło: Nicole Mueksch, The number of farms in the world is declining, here’s why it matters to you, https://www.colorado.edu/, dostęp: 5.12.2023 r.