Mikroorganizmy glebowe – jak wspierać ich rozwój?
W glebie żyją miliardy mikroorganizmów, które mają kluczowe znaczenie dla glebowego ekosystemu. Biorą udział w obiegu mikro i makroelementów, zwiększają dostępność niektórych składników mineralnych, wpływają na strukturę podłoża, a niektóre z nich wchodzą w relację symbiozy z roślinami, np. chroniąc ich korzenie przed chorobami. Bez ich działalności niemożliwe jest utrzymanie żyzności gleby na zadowalającym poziomie. Tymczasem intensywne nawożenie do spółki ze zmianami klimatycznymi sprawiają, że populacje mikroorganizmów drastycznie się kurczą. Jak temu przeciwdziałać? Poznaj bliżej mikroorganizmy glebowe oraz sposoby na zwiększenie ich aktywności.
Poznaj mikroorganizmy glebowe
Mikroorganizmy są formami życia, które można dostrzec jedynie pod mikroskopem. Należą do nich m.in. bakterie, pierwotniaki oraz grzyby. Można je znaleźć w każdym środowisku: wodnym i lądowym czy nawet na ludzkiej skórze. Z perspektywy tego artykułu najbardziej interesujące są oczywiście te z drobnoustrojów, które zamieszkują glebę. A znajdziesz ich tam potężne ilości: szacuje się, że łyżka stołowa gleby zawiera nawet 50 miliardów mikroorganizmów, czyli jest ich tam znacznie więcej, niż wszystkich ludzi na ziemi!
Naukowcy wciąż wiedzą niewiele o mikroorganizmach, ponieważ większości z nich nie udało się przeanalizować w warunkach laboratoryjnych. Nie oznacza to jednak, że nie wiemy o nich nic. Dysponujemy potwierdzonymi danymi o funkcjach wielu z nich. Niektóre gatunki mają znaczący wpływ na wzrost i plonowanie upraw: przetwarzają substancje mineralne (takie jak azot, fosfor i potas) w formy dostępne dla roślin. Oprócz tego drobnoustroje uczestniczą w procesach glebotwórczych, pomagają w zatrzymywaniu wilgoci i akumulacji materii organicznej, detoksykują metale ciężkie oraz chronią korzenie przed niektórymi chorobami. Istnieje gatunek grzybów (grzyby mikoryzowe), który wchodziw symbiotyczną relację z systemami korzeniowymi: pobiera od nich węgiel, w zamiandostarczającroślinomfosfor.
Aktywność mikroorganizmów gwarancją żyznej gleby
Potencjał plonotwórczy upraw jest uzależniony od wielu czynników, wśród których najważniejsze są warunki glebowe. Żyzna ziemia to absolutny fundament każdej plantacji. A co to znaczy, że ziemia jest żyzna? Oczywiście istotna jest zasobność w substancje mineralne, ale to nie wszystko. Oprócz tego musi mieć odpowiednią strukturę fizyczną i pH. Ważna jest także liczebność i aktywność mikroorganizmów, które odpowiadają m.in. za wiązanie azotu czy wspomaganie obiegu składników pokarmowych istotnych dla wegetacji roślin. Niektóre drobnoustroje podnoszą odporność roślin na czynniki stresowe takie jak susza, a inne wpływają na gromadzenie materii organicznej. Istotną funkcją mikroorganizmów jest przekształcanie składników odżywczych z form nieprzyswajalnych dla roślin (np. azot gazowy) w formę dostępną(np. azot w formie amonowej). Dlatego istotne jest, aby gleba stanowiła stabilny ekosystem, w którym prężnie rozwijają się wszystkie organizmy – nie tylko rośliny.
Jak zadbać o ilość mikroorganizmów w glebie?
Nie ulega wątpliwości, że mikroorganizmy są niezbędne dla utrzymania żyzności gleby. Niestety, ale zmiany klimatyczne powodują, że wiele gatunków drobnoustrojów ma niesprzyjające warunki rozwoju. Ponadto na liczebność populacji mikroorganizmów negatywnie oddziałuje intensywne rolnictwo. Zaburzenie struktury gleby wskutek orki czy nadmierne stosowanie chemicznych środków ochrony roślin zabija drobnoustroje glebowe. Jak odbudować ich populację?
Doskonałym sposobem wspierania rozwoju mikroorganizmów są kwasy humusowe. Z jednej strony pozwalają ograniczyć stosowanie chemicznych środków, ponieważ zwiększają przyswajalność składników pokarmowych przez rośliny oraz wzmacniają ich naturalną wytrzymałość. W efekcie rośliny lepiej rosną i plonują oraz są bardziej odporne na stresory. Dzięki temu możesz zmniejszyć ilość używanych nawozów i pestycydów bez strat w plonach. A ponieważ same kwasy humusowe są ekologiczne, to nie ingerują w populacje mikroorganizmów.
To nie wszystko! Substancje humusowe stwarzają idealne warunki rozwoju drobnoustrojów glebowych. Normalizują pH oraz poprawiają strukturę gleby. Ponadto są wartościową pożywką dla mikrobów. Wszystko to sprawia, że są doskonałym sposobem na odbudowę zdziesiątkowanych populacji mikroorganizmów.