Manifest Misji Gleba – dbajmy o jakość gleby!

Manifest Misji Gleba to dokument podkreślający potrzebę dbania o glebę. Zainaugurowała go Komisja Europejska wraz z Europejską Siecią Współpracy Regionów w zakresie Badań i Innowacji (ERRIN). To jeden z kamieni milowych misji UE „Umowa dla gleby w Europie” (ang. A Soil Deal for Europe).

Gleba – najważniejszy zasób człowieka?

Jak wielokrotnie podkreślała w swoich przekazach Komisja Europejska, życie na ziemi w dużej mierze zależy od gleby. To właśnie ona jest podstawą bezpieczeństwa żywnościowego na świecie i zapewnia czystą wodę. Ponadto jest siedliskiem niezliczonych mikroorganizmów, kluczowych dla bioróżnorodności i biorących udział w procesach biologicznych istotnych dla klimatu. Bierze udział w obiegu składników odżywczych i oczyszczaniu wody, wpływa na zapobieganie powodziom i suszom, a także magazynuje węgiel. Krótko mówiąc, gleba to podstawa gospodarki i ważny element walki o bezpieczne, czyste środowisko.

Dlaczego gleba potrzebuje opieki?

Gleba jest więc niezwykle istotna dla ludzi i środowiska. Tymczasem zbierane dane wskazują na to, że jakość gleb spada. Nawet 33% gleb na świecie jest zdegradowanych. Na terenie państw Unii Europejskiej erozja dotyka 25% gruntów rolnych, znacznie osłabiając ich potencjał plonotwórczy. Erozja zachodzi oczywiście w sposób naturalny, jednakże działalność człowieka może ją przyspieszać. Przyczyniają się do tego m.in. intensywne praktyki agronomiczne. Każdy wyjazd w pole narusza strukturę gleby, tym samym osłabiając ją i zwiększając podatność na procesy erozyjne. Potwierdzają to dane: w 2016 roku obszary rolnicze stanowiły ponad 80% gruntów na terenie Unii Europejskiej dotkniętych erozją. FAO – czyli Organizacja Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa – szacuje, że do 2050 roku nawet 90% wszystkich gleb na świecie może ulec degradacji.

Erozja i degradacja to nie wszystko. Gleba to delikatny ekosystem, pełen żyjących organizmów wpływających na jej funkcjonowanie. Według szacunków Komisji Europejskiej „od 60 do 70% gleb w UE jest niezdrowych”. Dlatego powinniśmy robić co w naszej mocy, aby poprawić jakość gleby i w ten sposób zadbać o bezpieczeństwo żywnościowe w Europie.

Umowa dla gleby

Misje UE to sposób Komisji Europejskiej na znalezienie rozwiązań najpilniejszych problemów, z którymi borykamy się w Europie. To ambity program opierający się na badaniach naukowych, który ma przynieść rezultaty już do 2030 roku. Misje te dotyczą rozmaitych obszarów, takich jak Europejski Zielony Ład (European Green Deal), Europa na miarę ery cyfrowej (Europe fit for the Digital Age) czy Pokonanie Raka (Beating Cancer).

Misja Umowa dla gleby ma na celu zwiększenie jakości gleb. W realizacji tego przedsięwzięcia ma pomóc finansowanie badań i stworzenie sieci laboratoriów, w których będą zbierane dane i testowane rozwiązania. Ponadto ważnym elementem Misji jest szerzenie świadomości na temat znaczenia gleb.
Na stronie badań naukowych i innowacji Komisji Europejskiej możemy przeczytać, że Misja ma 8 celów. Są to (za: European Comission):

1. Ograniczenie pustynnienia
2. Ochrona zasobów węgla organicznego w glebie
3. Powstrzymanie zasklepianie gleby i zwiększyć wykorzystanie gleb na obszarach miejskich
4. Zmniejszenie zanieczyszczenia gleby i poprawa rekultywacji
5. Zapobieganie erozji
6. Poprawa struktury gleby w celu zwiększenia różnorodności biologicznej gleby
7. Zmniejszenie wpływu UE na glebę
8. Poprawa znajomości gleby w społeczeństwie

Manifest Misja Gleba

Manifest Misji Gleba został zainaugurowany 18 kwietnia 2023 roku. Podkreśla on pilną potrzebę ochrony gleby oraz zaangażowania w te działania nie tylko naukowców i polityków, ale również lokalne społeczności. Każdy może podpisać manifest i tym samym wyrazić swoje poparcie dla założeń i celów Misji Gleba. To ważny krok, który pozwala stworzyć społeczność dbającą o jakość gleby, a więc i o przyszłość europejskiego rolnictwa.

Sygnatariuszem Manifestu mogą zostać zarówno przedstawiciele podmiotu prawnego (np. gminy, firmy czy instytucje edukacyjne), jak i osoby fizyczne, które stają się wtedy Przyjacielem Misji Gleba.