Co wpływa na przyswajalność składników mineralnych przez rośliny?
Nie wystarczy użyć nawozu w ogrodzie, aby cieszyć się obfitymi zbiorami. Przyswajalność składników mineralnych przez rośliny jest uzależniona od wielu czynników, takich jak chociażby warunki klimatyczne. Dlatego może okazać się, że nawóz zostanie zmarnowany, a Twoje rośliny dalej będą głodowały. Jak tego uniknąć? Od czego zależy efektywność pobierania mikro i makroelementów? O co musisz zadbać, aby ją poprawić?
Dlaczego pH gleby jest ważne?
Odczyn gleby to jedna z podstawowych cech oddziałujących na środowisko glebowe. Wpływa na stan i jakość podłoża, a także na dostępność składników pokarmowych. Poszczególne gatunki roślin mają nieco odmienne wymagania. Dla większości warzyw uprawianych w ogrodzie optymalny odczyn utrzymuje się w zakresie od lekko kwaśnego do obojętnego (pH 5,6 do 7,2). W glebie o zbyt kwaśnym odczynie roślinom trudniej jest pobierać substancje odżywcze, co drastycznie spowalnia (a w skrajnych przypadkach całkowicie hamuje) ich wzrost. Niskie pH sprawia, że jony wodoru wypierają składniki mineralne, które w efekcie są wymywane do głębszych warstw gleby oraz wód gruntowych i stają się bezpowrotnie niedostępne dla roślin. Co więcej, wegetacja w zakwaszonych glebach może osłabiać rozwój systemów korzeniowych (zwłaszcza u roślin wrażliwych na tego rodzaju podłoże), co jeszcze dodatkowo utrudni pobieranie składników pokarmowych. Więcej o pH gleby (oraz o tym, jak możesz je zmierzyć) dowiesz się z naszego filmu.
Środowisko glebowe a przyswajalność składników mineralnych
Nie tylko pH gleby ma wpływ na jej jakość. Gdy spoglądasz na glebę, może wydawać Ci się martwa, ale gdy przyjrzysz się bliżej, dostrzeżesz żyjące w niej dżdżownice czy owady. To jednak nic w porównaniu z mikroorganizmami, których w glebie żyje miliardy. Wszystkie te grzyby, bakterie i inne organizmy jednokomórkowe są częścią środowiska glebowego i również wpływają na jej żyzność oraz na to, w jakim stopniu składniki mineralne będą dostępne dla Twoich upraw. Np. niektóre bakterie przetwarzają minerały w formy przyswajalne przez rośliny, a grzyby wchodzą w relację symbiozy z systemami korzeniowymi (jest to tzw. mykoryza), w ten sposób wzmacniając je i chroniąc przed chorobami.
Mikroorganizmy są więc nieodłącznym elementem żyznej gleby. Dlatego martwi fakt, że mikroflora gleby na całym świecie jest zagrożona z powodu zmian klimatycznych. Badania wskazują, że susze mają ogromny wpływ na egzystencję żyjących w ziemi drobnoustrojów i drastycznie uszczuplają ich populacje. Rozwój mikroorganizmów zaburza też ingerencja w glebę podczas prac w polu czy ogrodzie. Dlatego, jeżeli to możliwe, ogranicz zabiegi wzruszające ziemię do niezbędnego minimum.
Druzgoczące warunki klimatyczne
Warunki klimatyczne to kolejny czynnik wpływający na przyswajalność składników pokarmowych. Przebieg pogody w okresie wegetacyjnym roślin rzutuje na przebieg procesów fizjologicznych, które w nich zachodzą. Np. optymalna temperatura dla fotosyntezy oraz pobierania i transportu jonów to 20–30°C. Zarówno zbyt wysoka (zwłaszcza w nocy), jak i zbyt niska mogą znacząco ograniczyć pobieranie składników takich jak fosfor, magnez czy potas.
Temperatura to nie wszystko – ważne jest także światło. Jest ono niezbędne do wymiany gazowej między atmosferą a tkankami wewnętrznymi rośliny, ponieważ otwiera aparaty szparkowe. W efekcie odpowiada za dostarczanie dwutlenku węgla (niezbędnego do zachodzenia fotosyntezy). Dlatego długotrwała pochmurna pogoda może prowadzić do niedoborów kluczowych mikro i makroelementów.
Problem przyswajalności dotyczy głównie naturalnych zasobów gleby oraz nawozów organicznych, np. resztek pożniwnych, które muszą się najpierw rozłożyć, zanim rośliny będą mogły je wykorzystać. Szybkość tego rozkładu jest uzależniona m.in. od wilgotności i temperatury gleby oraz dostępu do powietrza. A więc tam, gdzie warunki są niesprzyjające, rozkład zachodzi wolniej. A co z nawozami mineralnymi? Nawet w ich wypadku nie ma gwarancji szybkiego dostarczenia składników pokarmowych roślinom. Warunki pogodowe takie jak susze i chłody znacząco obniżają skuteczność doglebowej aplikacji nawozów mineralnych. Na niekorzystne czynniki atmosferyczne nic nie poradzisz, ale wciąż istnieje szereg działań, dzięki którym poprawisz przyswajalność składników pokarmowych.
Jak poprawić przyswajalność składników mineralnych?
Chcesz zagwarantować swoim roślinom dogodne warunki do pobierania mikro i makroelementów, ale nie wiesz, od czego zacząć? Cóż, techniki będą się nieco różniły w rolnictwie i dla ogrodów, ale główne zasady są te same. Oto kilka z nich:
- stosuj płodozmian – w ten sposób polepszysz strukturę gleby, a także zwiększysz dostępność niektórych pierwiastków. Np. przedplon z roślin motylkowatych zwiększa ilość azotu;
- ogranicz intensywność zabiegów ingerujących w glebę, a w przypadku rolnictwa także ruchu ciężkiego sprzętu, który osłabia strukturę gruntu;
- wspieraj bioróżnorodność – bogactwo organizmów glebowych wpływa na strukturę podłoża i pomaga utrzymać produktywność gleby;
- wykorzystaj kwas humusowy – związki humusowe, na których bazuje preparat FLORAHUMUS, mają szereg właściwości, dzięki którym Twoja gleba stanie się perfekcyjnym środowiskiem rozwoju roślin. M.in. regulują pH, stymulują rozwój mikroorganizmów oraz poprawiają strukturę gleby. W efekcie zdecydowanie wzrasta dostępność składników mineralnych – zarówno tych będących naturalnym bogactwem gleby, jak i tych pochodzących z nawozów. Chcesz wiedzieć więcej o kwasach humusowych? Sprawdź tę stronę.