Sytuacja na rynku zbóż 2024. Co czeka rolników?
Żniwa w większości regionów Polski już się skończyły, choć na północy kraju trwają nadal. Zaczynają się już pierwsze podsumowania kampanii żniwnej. Warunki pogodowe w tym sezonie były trudne, a rynek zbóż dynamicznie się zmienia zarówno w Polsce, jak i na świecie. Jak wygląda sytuacja na rynku zbóż 2024?
Żniwa zaczęły się wcześnie
Tegoroczne żniwa są wyjątkowe pod wieloma względami. Główną rolę odgrywa oczywiście pogoda. Upały przyspieszyły wegetację roślin. W zależności od regionu to przyspieszenie wyniosło nawet 3 tygodnie! W efekcie żniwa zaczęły się wyjątkowo wcześnie. Niektórzy mówią nawet, że żniwa w 2024 roku skończyły się wcześniej, niż w 2023 roku się zaczynały.
Jednak to nie cała prawda. Owszem, żniwa w większości kraju zaczęły się wcześniej, ale zostały opóźnione przez burze i deszcze, które uniemożliwiały wyjazd w pole. Zdarzały się także awarie maszyn. Z tych przyczyn w niektórych miejscowościach zboże długo pozostawało na polu, a to skutkuje zachwaszczaniem i rozwojem chorób grzybowych.
Sytuacja na rynku zbóż 2024 – jakie zbiory?
Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi powołało na początku lipca Zespół ds. monitorowania rynku zbóż. W swojej analizie Zespół zwrócił uwagę na trudne warunki pogodowe w tym sezonie. Syczeń był zimny, ale w wielu regionach bez okrywy śnieżnej. Z kolei w lutym nastąpił skokowy wzrost temperatury, o kilka-kilkanaście stopni z dnia na dzień. A w kwietniu znowu przymrozki nawet do -7 stopni. Jakby tego było mało, w kolejnych tygodniach wystąpiły niedobory wody. Tak nietypowe warunki sprawiły trudność w dostosowaniu agrotechniki i wpłynęły na plony, a także mogły przyczynić się do regionalnych różnic w wielkości plonów.
Główny Urząd Statystyczny (GUS) opublikował 31 lipca wstępne szacunki na temat tegorocznych zbiorów zbóż. Wynika z nich, że zbiory zbóż podstawowych z mieszankami (bez kukurydzy, prosa i gryki) wyniosą około 25,6 mln ton, a więc o 4% mniej niż w ubiegłym roku, kiedy to osiągnęły poziom 26,5 mln ton. W przypadku pszenicy tegoroczne zbiory wyniosły 12,3 mln ton, co stanowi spadek o 6% w porównaniu do 2023 roku.
Ceny zbóż. Na co mogą liczyć rolnicy?
Zespół ds. monitorowania rynku zbóż zwrócił uwagę, że rynek zbóż jest niezwykle wrażliwy na globalne zmiany. Dlatego ceny zbóż w Polsce są bezpośrednio powiązane z sytuacją na rynkach światowych, takich jak giełda MATIF w Paryżu.
Dane ze Zintegrowanego Systemu Rolniczej Informacji Rynkowej (ZSRIR) wskazują, że ceny zbóż w Polsce w okresie od 29 lipca do 4 sierpnia 2024 roku były niższe o 10-52% w porównaniu do analogicznego okresu sprzed roku czy dwóch lat. Obecne ceny są również niższe o średnio 14% w porównaniu do 2021 roku, choć nadal wyższe niż w 2020 roku.
W tej sytuacji wielu rolników decyduje się na magazynowanie własnych zbiorów, oczekując na lepsze warunki sprzedaży w przyszłości.
Eksport zbóż – mocna pozycja Polski utrzymana
Polska od lat jest znaczącym eksporterem zbóż. W sezonie 2022/2023 z naszego kraju wyeksportowano 11,7 mln ton ziarna, co jest wynikiem lepszym o 46% w porównaniu do sezonu 2021/2022, w którym eksport wyniósł 9,6 mln ton. Sam rok 2023 był jeszcze lepszy – wyeksportowano aż 13,7 mln ton zbóż. To wzrost aż o 50% w porównaniu do poprzedniego roku!
Eksperci wskazują, że musimy utrzymać wysoki poziom eksportu, aby zbilansować rynek i zwolnić przestrzeń w magazynach. Jesteśmy na dobrej drodze, aby to się udało: w 2024 roku tylko do maja wyeksportowano prawie 5 milionów ton zbóż.
Globalna sytuacja na rynku zbóż 2024
Tyle o Polsce, a jak wygląda sytuacja na rynku zbóż w skali globalnej? Międzynarodowa Rada Zbożowa (IGC) prognozuje, że produkcja zbóż w sezonie 2024/2025 osiągnie rekordowy poziom 2 321 mln ton, co stanowi wzrost o 1% w stosunku do poprzedniego roku. Szczególnie pozytywne prognozy dotyczą zbiorów pszenicy m.in. w USA, Kanadzie, Australii oraz Chinach, natomiast zbiory kukurydzy będą wysokie głównie w USA. Mimo tych optymistycznych prognoz zużycie zbóż przewyższy produkcję, co spowoduje spadek globalnych zapasów o 0,6%, do poziomu 586 mln ton – najniższego od 10 lat.
Sytuacja na rynku zbóż w Polsce
Polski rynek zbóż w 2024 roku stoi przed wieloma wyzwaniami. Choć żniwa na północy jeszcze trwają, to już wiemy, że zbiory będą prawdopodobnie niższe niż w poprzednich latach. Ceny zbóż, w porównaniu do analogicznego okresu w poprzednich latach, także są niższe. Warto śledzić rozwój sytuacji, aby móc odpowiednio dostosować swoje działania na polu.