Jak zmniejszyć użycie pestycydów? Zwiększ naturalny wigor roślin!

W celu zwiększenia potencjału plonotwórczego upraw rolnicy używają wielu chemicznych nawozów oraz środków ochrony roślin. Niestety tego typu działania agronomiczne odciskają swoje piętno na środowisku. Dlatego unijni włodarze dążą do zmniejszenia ilości aplikowanej chemii. W ramach programu Europejski Zielony Ład postuluje się ograniczenie użycia pestycydów do roku 2030 o 50%. Rodzi to potrzebę poszukiwania alternatywnych metod ochrony roślin. Czytaj dalej, a poznasz takie bezpieczne dla środowiska strategie zwalczania chorób i szkodników.

Pestycydy – co to takiego?

Pestycydy to syntetyczne lub naturalne substancje chemiczne tworzone w celu zwalczania szkodników (owadów, grzybów itp.), chwastów oraz chorób roślin. Są to różnorodne substancje, w tym insektycydy (przeciwko owadom), fungicydy (przeciwko grzybom), herbicydy (przeciwko chwastom) i nematocydy (przeciwko robakom). Pestycydy mogą być stosowane na roślinach uprawnych, takich jak zboża, warzywa i owoce, ale także na roślinach ozdobnych, w ogrodach i parkach.

Niestety, niektóre z chemicznych środków ochrony roślin zabijają nie tylko szkodliwe insekty, ale również te pożyteczne, np. pszczoły. Ponadto ich używanie wiąże się z licznymi negatywnymi skutkami dla środowiska i zdrowia człowieka. Skutki te mogą obejmować zatrucie owadów i zwierząt, degradację gleby i zanieczyszczanie wód, a także ryzyko chorób u ludzi.

Używanie pestycydów odgrywa istotną rolę w kształtowaniu potencjału plonotwórczego roślin. Nie dziwi więc, że ilość aplikowanych środków rośnie – na świecie osiągnęła już liczbę 3,5 milionów ton rocznie. Choć wydają się niezbędne, trzeba mieć na uwadze konsekwencje, jakie niosą dla środowiska. Dlatego też w wielu krajach obowiązują przepisy regulujące stosowanie pestycydów oraz są prowadzone badania nad alternatywnymi metodami zwalczania szkodników i chorób roślin.

Czy możliwe jest zmniejszenie ilości stosowanych pestycydów?

Stosowanie pestycydów jest z jednej strony konieczne dla zwiększenia plonów, a z drugiej niebezpieczne dla zdrowia ludzi i środowiska. Nasuwa się więc pytanie, czy można w inny, bardziej przyjazny dla ekosystemu sposób chronić rośliny? Okazuje się, że tak. Badania opublikowane w Nature Plants pokazały, że możliwe jest ograniczenie stosowania pestycydów bez strat dla jakości plonów. Jak to zrobić? Zdaniem badaczy i ekspertów należy zacząć od zmiany mentalności i stosowanych technik agronomicznych.

Niezbędne jest wprowadzenie praktyk takich jak płodozmian czy dobór odporniejszych odmian roślin. Uprawy monokulturowe są bardziej narażone na konkretne czynniki stresowe, które atakują daną odmianę, stąd nacisk na przejście na płodozmian. Ważne jest również regularne lustrowanie upraw. W tym celu można wykorzystać nowoczesne systemy monitorowania, np. zdjęcia satelitarne lub z dronów. W ten sposób rolnik będzie miał do dyspozycji dane, które pozwolą w porę zareagować – to rozwiązanie lepsze i tańsze niż rutynowo przeprowadzane opryski.

Metodyograniczania użycia pestycydów

Istnieje wiele alternatywnych metod zwalczania szkodników i chorób roślin, które są mniej szkodliwe dla środowiska i zdrowia człowieka niż stosowanie pestycydów. Można wyróżnić przede wszystkim metody biologiczne, mechaniczne i chemiczne. Te pierwsze polegają na wykorzystaniu naturalnych wrogów danego szkodnika, np. wirusów owadobójczych takich jak wirus poliedrozy jądrowej (NPV). Metody mechaniczne polegają na fizycznym usuwaniu szkodników ręcznie lub przy pomocy maszyn, takich jak kosiarki, sieczkarnie czy przycinarki. Z kolei metody chemiczne polegają na stosowaniu substancji chemicznych, ale takich, które są mniej szkodliwe dla środowiska i zdrowia człowieka niż pestycydy. Przykładem takich substancji są oleje i mydła owadobójcze, które są praktycznie nietoksyczne dla pszczół i innych pożytecznych owadów.

Ostatnio wiele mówi się również o tzw. zintegrowanym zwalczaniu szkodników (Integrated Pest Management, IPM), czyli podejściu łączącym kilka różnych metod, aby skutecznie zwalczać i kontrolować szkodniki. W ramach IPM wykorzystuje się systemy do szybkiego zidentyfikowania chorób, chwastów i innych szkodników. Ich szybkie wykrycie pozwala na łatwiejsze i tańsze usunięcie zagrożenia.

Naturalny wigor roślin kluczem do ich odporności

Aby ograniczyć użycie pestycydów, ważne jest dbanie o naturalną odporność roślin. Jak to zrobić? Przede wszystkim należy zapewnić im optymalne warunki wzrostu. Idealnie tę funkcję spełniają kwasy humusowe – naturalne substancje podnoszące żyzność gleby. Kwasy humusowe wpływają na fizyczną strukturę gleby: zwiększają gruzełkowatość i retencję wody. Ponadto stymulują wzrost systemów korzeniowych roślin oraz stanowią pożywkę dla pożytecznych mikroorganizmów glebowych. W efekcie zwiększają przyswajalność składników mineralnych przez rośliny, dzięki czemu rosną one silne i zdrowe oraz lepiej plonują. Kwasy humusowe nie są środkiem ochrony roślin i nie zwalczają szkodników, jednak zapewniają roślinom zdrowy wzrost. Są one więc bardziej odporne na czynniki stresowe. To prosty, wydajny i ekologiczny sposób na poprawę wigoru upraw!